Chatcontrole stemwijzer Tweede Kamer-verkiezingen 2023
Op woensdag 22 november 2023 vinden er in Nederland verkiezingen voor de Tweede Kamer plaats. Op deze pagina vind je een overzicht van welke standpunten de deelnemende partijen in hun partijprogramma’s innemen over veilige, versleutelde communicatie. Ook is er, voor partijen die reeds één of meer zetels in het parlement hebben, meegenomen hoe deze in de afgelopen kabinetsperioden hebben gestemd op moties ter bescherming van digitale communicatie. Zo kun je zelf bepalen welke partij voor jouw digitale rechten en vrijheden op zal komen.
Let op: Naast digitale veiligheid zijn er nog een heleboel andere redenen waarom je wél of juist niet op een partij zou stemmen. Lees voor het stemmen altijd het partijprogramma en kijk, waar mogelijk, wat een partij in het verleden reeds heeft behaald of heeft aangericht.
Legenda:
- ✅ = Beschermt digitale rechten en vrijheden
- 🟠 = Beschermt digitale rechten en vrijheden mogelijk niet
- ❌ = Beschermt digitale rechten en vrijheden niet
- ? = Standpunt over digitale rechten en vrijheden ontbreekt of onduidelijk
| Partij | Oordeel | Toelichting | Bron |
|---|---|---|---|
| 50PLUS | ? | 50Plus heeft in haar partijprogramma niets opgenomen over veilige, versleutelde communicatie, noch over nauw gerelateerde onderwerpen. Het is ons onduidelijk wat het standpunt van 50Plus over digitale rechten en vrijheden is. | Programma 50PLUS (pdf) |
| BBB | 🟠 | BBB zegt privacy te willen beschermen, maar stelt ook dat privacywetgeving soms bedrijven frustreert (p. 48), en: “We halen barrières in privacywetgeving weg voor informatie-uitwisseling voor die zaken die gerelateerd zijn aan zware criminaliteit” (p. 89). Daarbij stemde BBB tijdens de afgelopen kabinetsperiode vóór ongerichte massasurveillance Dat past niet bij het beschermen van digitale rechten en vrijheden. | Programma BBB (pdf) |
| BIJ1 | ✅ | BIJ1 is tegen chatcontrole: “Eind-tot-eind encryptie blijft gewaarborgd en wordt gestimuleerd. Scannen aan clientzijde, zoals in het chatcontrole-voorstel van de Europese Unie, wordt tegengehouden. Netneutraliteit blijft beschermd.” (zonder paginanummers) Ook stemde BIJ1 tijdens de afgelopen kabinetsperiode zowel vóór moties ter bescherming van veilige, versleutelde communicatie als tegen ongerichte massasurveillance. | Programma BIJ1 (sectie) |
| BVNL/Groep Van Haga | ✅ | BVNL is voor de bescherming van privacy en encryptie: “BVNL is vastberaden om het behoud van encryptie te waarborgen, omdat dit essentieel is voor de bescherming van persoonlijke gegevens en het communicatiegeheim. We zullen ons verzetten tegen pogingen om encryptie te verzwakken of te verbieden, en in plaats daarvan investeren in veilige technologieën die privacy en online veiligheid bevorderen.” (p. 57) Ook stemde Groep Van Haga tijdens de afgelopen kabinetsperiode zowel vóór moties ter bescherming van veilige, versleutelde communicatie als tegen ongerichte massasurveillance. | Programma BVNL/Groep Van Haga (pdf) |
| CDA | ❌ | CDA zegt niet expliciet iets over veilige, versleutelde communicatie, maar geeft aan privacy niet te willen beschermen: “… we [maken] het werk voor agenten en rechercheurs onnodig moeilijker door overdreven privacy-eisen. (…) De Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden moet het mogelijk maken om informatie sneller te delen tussen overheden en veiligheidspartners in de aanpak van criminaliteit.” (p. 71) Ook stemde het CDA in de huidige kabinetsperiode tegen moties ter bescherming van veilige, versleutelde communicatie en vóór ongerichte massasurveillance. | Programma CDA (pdf) |
| ChristenUnie | ❌ | ChristenUnie zegt niet expliciet iets over veilige, versleutelde communicatie, maar vind de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) soms een ‘onnodig obstakel’: “Laat de AVG geen onnodig obstakel zijn. Privacy is een fundamenteel recht, maar er is ook altijd sprake van een weging van alle belangen. De mogelijkheden om gegevens uit te wisselen tussen (overheids)instanties kan binnen dat recht worden verbeterd. Onnodige belemmeringen waarbij mensen uiteindelijk benadeeld worden, kunnen wijken.” (p. 102) Ook stemde ChristenUnie in de huidige kabinetsperiode tegen moties ter bescherming van veilige, versleutelde communicatie en vóór ongerichte massasurveillance. | Programma ChristenUnie (pdf) |
| D66 | 🟠 | D66 zegt eind-tot-eind versleutelde communicatie te willen beschermen: “End-to-end encryptie blijft wat D66 betreft een grondrecht. Zo kunnen advocaten, journalisten, mensenrechtenactivisten en ieder ander veilig online communiceren zonder dat ze bespioneerd worden door kwaadwillenden. Metadata (data over data, zoals wanneer, naar wie en hoe laat berichten zijn verzonden) worden opgenomen binnen het briefgeheim.” (p. 209) Dat klinkt heel mooi. Toch zetten we D66 hier op oranje, omdat D66 tijdens de afgelopen kabinetsperiode vóór ongerichte massasurveillance heeft gestemd. Dat past niet bij het beschermen van digitale rechten en vrijheden. | Programma D66 (pdf) |
| DENK | ✅ | DENK heeft in haar partijprogramma niets opgenomen over versleutelde communicatie, maar pleit tegen digitale surveillance (p. 49) en voor: “… meer budget en bindende bevoegdheden om de Autoriteit Persoonsgegevens beter te bewapenen tegen discriminatie en privacyschending” (p. 23). Ook stemde DENK in de huidige kabinetsperiode vóór moties ter bescherming van veilige, versleutelde communicatie en tegen ongerichte massasurveillance. | Programma DENK (pdf) |
| Forum voor Democratie (FVD) | ✅ | FVD wil privacy, digitaal briefgeheim en online anonimiteit beschermen: “Privacy zien wij als ‘hoeksteen’ van een vrije samenleving. De Nederlandse grondwet waarborgt via het recht op briefgeheim (artikel 13 Grondwet) dat iedere burger zonder toezicht van overheidswege en zonder (zelf)censuur vertrouwelijk met anderen kan communiceren. Dit recht zou wat ons betreft óók moeten gelden voor digitale communicatie tussen burgers.” (p. 22) Ook stemde FVD tijdens de afgelopen kabinetsperiode zowel vóór moties ter bescherming van veilige, versleutelde communicatie als tegen ongerichte massasurveillance. | Programma FVD (pdf) |
| GroenLinks/Partij van de Arbeid (PvdA) | 🟠 | GroenLinks/PvdA zegt eind-tot-eind versleutelde communicatie te willen beschermen: “Digitaal briefgeheim. Wij leggen het recht op end-to-end encryptie vast. Nederland neemt geen wetten aan die achterdeurtjes in encryptie inbouwen en komt ook in internationaal verband op voor de vertrouwelijkheid van communicatie en het recht op encryptie.” (p. 77) Toch zetten we GroenLinks/PvdA hier op oranje, omdat GroenLinks/PvdA tijdens de afgelopen kabinetsperiode vóór ongerichte massasurveillance heeft gestemd. Dat past niet bij het beschermen van digitale rechten en vrijheden. | Programma GroenLinks/PvdA (pdf) |
| JA21 | ❌ | JA21 zegt niet expliciet iets over veilige, versleutelde communicatie, maar is voor verruiming van digitale opsporingsbevoegdheden: “… investeren in digitale capaciteit en expertise en verruiming van de opsporingsbevoegdheden.” (p. 40) Ook stemde JA21 tijdens de afgelopen kabinetsperiode vóór ongerichte massasurveillance. | Programma JA21 (pdf) |
| LEF – Voor de Nieuwe Generatie1 | ? | LEF stelt: “Ons volledige programma staat zo spoedig mogelijk online.” Zodra we meer weten, zullen we de informatie updaten. | — |
| LP (Libertaire Partij)1 | ✅ | LP stelt voor het beschermen van privacy te zijn en tegen massasurveillance: “Het terugdraaien van de Sleepwet; geen ruimte voor massasurveillance” (pp. 18, 19). | Programma LP (pdf) |
| Nederland met een PLAN2 | ? | Nederland met een PLAN heeft haar partijprogramma niet beschikbaar gemaakt als één vastgelegd, doorzoekbaar document. Zodra we de kans hebben om door alle kopjes heen te klikken om uit te vinden wat Nederland met een PLAN denkt over veilige, versleutelde communicatie, zullen we informatie aanvullen. | Programma Nederland met een PLAN |
| Nieuw Sociaal Contract | 🟠 | Nieuw Sociaal Contract is tegen chatcontrole: “De Europese Commissie wil een verregaande vorm van berichtenscreening (client-side-scanning) invoeren. (…) Deze massasurveillance betekent een aanzienlijke inbreuk op de privacy, is niet proportioneel en de gebruikte algoritmes vertonen grote gebreken. Nederland moet zich hard maken tegen de invoering van deze omzeiling van het digitale briefgeheim. Onze smartphone mag geen afluisterapparatuur worden.” (p. 62) Toch zetten we Nieuw Sociaal Contract hier op oranje, omdat de oprichter van Nieuw Sociaal Contract (toen als Kamerlid Omtzigt) tijdens de afgelopen kabinetsperiode vóór ongerichte massasurveillance heeft gestemd. Dat past niet bij het beschermen van digitale rechten en vrijheden. | Programma Nieuw Sociaal Contract (pdf) |
| Partij voor de Dieren | ✅ | PvdD beschermt (digitale) privacy en wijst chatcontrole expliciet af: “De voorgestelde EU ‘chatcontrol’, waarmee alle digitale communicatie gescand wordt, komt er niet. We houden end-to-end encryptie in stand.” (p. 104). Ook stemde PvdD tijdens de afgelopen kabinetsperiode zowel vóór moties ter bescherming van veilige, versleutelde communicatie als tegen ongerichte massasurveillance. | Programma Partij voor de Dieren (pdf) |
| PartijvdSport3 | ❌ | PartijvdSport heeft in haar partijprogramma niets opgenomen over veilige, versleutelde communicatie. Wel stelt PartijvdSport: “Politie krijgt meer (digitale) mogelijkheden om verdachten op te sporen en op te pakken.” (p. 6) Er van uitgaande dat PartijvdSport hiermee om digitale surveillance wijst, zetten we PartijvdSport op rood. | Programma PartijvdSport (pdf) |
| Piratenpartij – De Groenen | ✅ | Piratenpartij – De Groenen zijn tegen chatcontrole: “Geen chatcontrole. De EU wil ‘client-side scanning’ verplicht stellen, onder het mom van ‘tegengaan van kindermisbruik’ op het internet. Feit is dat je geen client-side scanning kunt doen zonder end-to-end encryptie te breken. Als er content wordt gescand, moet aan één kant de versleuteling worden verbroken. Dit zal de vertrouwelijkheid van communicatie ondermijnen. Piraten gaan onder geen beding akkoord met ‘encryptiebedreigende chatcontrole’.” (pp. 10-11). | Programma Piratenpartij – De Groenen (pdf) |
| Politieke Partij voor Basisinkomen4 | ? | Politieke Partij voor Basisinkomen heeft in haar partijprogramma niets opgenomen over veilige, versleutelde communicatie, noch over nauw gerelateerde onderwerpen. Het is ons onduidelijk wat het standpunt van Politieke Partij voor Basisinkomen over digitale rechten en vrijheden is. | Programma Politieke Partij voor Basisinkomen |
| PVV (Partij voor de Vrijheid) | 🟠 | PVV heeft in haar partijprogramma niets opgenomen over veilige, versleutelde communicatie. We zetten PVV hier op oranje, omdat PVV tijdens de afgelopen kabinetsperiode zowel vóór moties ter bescherming van veilige, versleutelde communicatie, als vóór ongerichte massasurveillance heeft gestemd. | Programma PVV (pdf) |
| Samen voor Nederland1 | ? | Samen voor Nederland heeft haar partijprogramma niet beschikbaar gemaakt als één vastgelegd, doorzoekbaar document. Zodra we de kans hebben gehad om door alle kopjes heen te klikken om uit te vinden wat Samen voor Nederland denkt over veilige, versleutelde communicatie, zullen we de informatie aanvullen. | Programma Samen voor Nederland |
| SP (Socialistische Partij) | ✅ | SP heeft in haar partijprogramma niets opgenomen over veilige, versleutelde communicatie. We zetten SP hier op groen, omdat de SP in de huidige kabinetsperiode vóór moties ter bescherming van veilige, versleutelde communicatie en tegen ongerichte massasurveillance heeft gestemd. | Programma SP (pdf) |
| Splinter | ✅ | Splinter is tegen chatcontrole: “Vanuit de EU is een voorstel gedaan om communicatie via chatapps zoals WhatsApp of Signal actief te contoleren via ‘client side scanning’ Hierbij worden chatberichten actief gecontroleerd op het apparaat van de gebruiker zelf. Deze controle schendt het grondrecht (art. 13 Grondwet) van vertrouwelijkheid bij digitale communicatie via ‘end-to-end encryptie’.Het bestrijden van online (kinder)misbruik en kinderporno mag, hoe belangrijk ook, niet worden misbruikt om actief alle digitale communicatie van alle EU-burgers te controleren, waarmee ook inbreuk gemaakt wordt op art. 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Het nieuwe kabinet moet alsnog de in meerderheid aangenomen Kamermotie hierover uit april 2023 uit te voeren en tegen het EU-voorstel te stemmen.” (zonder paginanummers). | Programma Splinter (sectie) |
| Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) | ❌ | SGP stelt dat het recht op privacy beter moet worden beschermd (p. 6). Maar SGP heeft in de huidige kabinetsperiode tegen moties ter bescherming van veilige, versleutelde communicatie en vóór ongerichte massasurveillance gestemd. | Programma SGP (pdf) |
| Volt | 🟠 | Volt zegt eind-tot-eind versleuteling te willen beschermen: “Voor Volt is het afzwakken van end-to-endencryptie ten behoeve van schijnveiligheid onaanvaardbaar. Online communicatie blijft dus beschermd.” (p.119). Toch zetten we Volt hier op oranje, omdat Volt tijdens de afgelopen kabinetsperiode vóór ongerichte massasurveillance heeft gestemd. Dat past niet bij het beschermen van digitale rechten en vrijheden. | Programma Volt (pdf) |
| VVD | ❌ | VVD heeft in haar partijprogramma niets opgenomen over veilige, versleutelde communicatie. Wij zetten VDD hier op rood, omdat de VVD in de huidige kabinet meermaals heeft geweigerd om door de Tweede Kamer aangenomen moties ter bescherming van veilige, versleutelde communicatie uit te voeren, en ook tegen dergelijke moties heeft gestemd. Ook stemde de VVD vóór ongerichte massasurveillance. VVD ondermijnt je digitale rechten en vrijheden dus. | Programma VVD (pdf) |
Partij ongeldig verklaard voor kieskring 20 (Bonaire), omdat onvoldoende ondersteuningsverklaringen zijn ingeleverd. ↩︎ ↩︎ ↩︎
Partij ongeldig verklaard voor de kieskringen 3 (Assen), 16 (Middelburg) en 20 (Bonaire), omdat er onvoldoende ondersteuningsverklaringen zijn ingeleverd. ↩︎
Partij ongeldig verklaard voor de kieskringen 1 (Groningen), 2 (Leeuwarden), 3 (Assen), 5 (Lelystad), 7 (Arnhem), 12 (’s-Gravenhage), 13 (Rotterdam), 16 (Middelburg) en 20 (Bonaire), omdat er onvoldoende ondersteuningsverklaringen zijn ingeleverd. ↩︎
Partij ongeldig verklaard voor de kieskringen 1 (Groningen), 3 (Assen), 4 (Zwolle), 6 (Nijmegen), 7 (Arnhem), 10 (Haarlem), 11 (Den Helder), 13 (Rotterdam), 14 (Dordrecht), 16 (Middelburg), 19 (Maastricht), en 20 (Bonaire), omdat er onvoldoende ondersteuningsverklaringen zijn ingeleverd. ↩︎